Κυριακή 26 Αυγούστου 2012

Επιστροφή και ευλογία στον Άγιο Ανδρέα



  Είναι όμορφα να ξυπνάς το πρωί, να πηγαίνεις στην εκκλησία του Άγιου Ανδρέα και να εκκλησιάζεσαι, μόλις έχεις έρθει. Να παίρνεις την ευλογία για την νέα φοιτητική χρονιά – και για όλα άλλωστε τα πράγματα. Χτες επέστρεψα Πάτρα, ξύπνησα σήμερα πρωί – πρωί και θέλησα να πάω στην κυριακάτικη λειτουργία.
  Και έχει ετούτο το ευλογημένο μέρος, τόση ιστορία απάνω του που ανατριχιάζεις όταν ξέρεις πως σε αυτό το μέρος μαρτύρησε ο Άγιος. Δίπλα στην θάλασσα, εδώ, ο πρωτόκλητος απόστολος παρέδωσε την ζωή του στα χέρια του Σωτήρα μας με μαρτυρικό τρόπο πάνω στον χιαστή σταυρό. Ευλογημένο μέρος, ευλογημένη πόλη η Πάτρα, όπως λέγει και ο μέγας Κόντογλου: «Πολ τιμημένη εναι Πάτρα μέσα στν κόσμο, γιατ ξιώθηκε ν ποτισθε τ χμα της μ τ αμα κείνου πο τν κάλεσε Χριστς πρν π τος λλους ντεκα, πρν π τν δερφό του τν Πέτρο.»
  Τι να γράψω άλλωστε εγώ για την ζωή του Άγιου Ανδρέα; Ο Φώτης Κόντογλου στο «Ανδρέας ο Πρωτόκλητος. Η Ζωή ενός Οσιομάρτυρα» τα γράφει όπως μονάχα αυτός γνωρίζει κι αξίζει να το διαβάσει κανείς, δεν είναι άλλωστε πολύ κι ούτε θα του πάρει και πάρα πολύ ώρα, λίγα λεπτά, κι όμως μαθαίνει τόσα πολλά κάποιος μέσα απ’ την ζωή του Αγίου Ανδρέα!
  Γράφει στο τέλος ο Κόντογλου στον βίου του Αγίου. Ακόμη δεν είχε ολοκληρωθεί η καινούργια εκκλησία και η τότε εκκλησία ήταν η μικρή τώρα που μένει σαν ένα είδος μουσείου σήμερα: «Στν Πάτρα κα στ περίχωρα πήρχανε πολλς κκλησίες το γίου νδρέου, πλν τώρα δν σώζεται καμμιά. σημεριν κκλησιά του εναι βασιλικ κατ τ σχέδιο πο συνηθιζότανε στ φτάνησα, κα χτίσθηκε στ 1845. Τ ταβάνι εναι ζωγραφισμένο π τν Δημήτριο Βυζάντιο πο γραψε τ Βαβυλωνία κα πο τανε γιογράφος. Μ᾿ λο πο κκλησία ατ δν εναι κανωμένη κα ζωγραφισμένη κατ τ βυζαντιν τρόπο, εναι στόσο κατανυχτική. ν μισοτελειωμένη κκλησία πο φαίνεται κοντ τς εναι να κτρωμα πο πρέπει ν τ γκρεμίσουνε ο Πατρινοί. Ξέρω πς παιδεύουνται χρόνια τώρα χωρς ν μπορονε ν κατασταλάξουνε σ μία πόφαση γι τ σχέδιο μις μεγάλης κκλησις πο θέλουνε ν χτίσουνε. Εδα τ σχέδιο πο σκάρωσε νας Φραντσέζος, πο εναι δια τούρτα. Μ πάρχει πι πλ πργμα π τοτο: ν ναθέσουνε σ᾿ ναν καλν ρχιτέκτονα, πο ν νογ π βυζαντινά, ν κάνει μίαν κκλησιά, ντιγράφοντας πιστ κάποια π τς πι μορφες βυζαντινς κκλησιές, π.χ. τν σιο Λουκ τς Λειβαδις, τ Βροντόχι το Μυστρ μία κκλησι π τ Θεσσαλονίκη π τ᾿ γιον ρος. Πάτρα εναι τ λιμάνι τς λλάδας πο κοιτάζει κατ τ πέλαγο τς Ερώπης, κι ποιος ρχεται π κε, εναι ντροπ ν πρωτοδε μίαν κκλησι φράγκικη στ μέρος πο μαρτύρησε γιος νδρέας. Πρέπει ν δε μία κκλησι λληνική, βυζαντινή. Τί καθόσαστε κα συζηττε χρόνια τώρα, σν ν μν χετε τν πι σπουδαία τέχνη στν τόπο σας;»
  Αλλά εγώ θα διαφωνήσω ότι δεν είναι όμορφη η καινούργια εκκλησία. Δεν μοιάζει πράγματι με τις δικές μας, τις βυζαντινές, τις όμορφες, όπως μαθαίνει κανείς σ’ όλη την Ελλάδα. Ειδικά όπως έμαθα κι εγώ από μικρό παιδί τις εκκλησίες της Θεσσαλίας, ή του Άγιου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη. Ο Φώτης Κόντογλου, δεν ζούσε όταν εγκαινιάσθηκε ο ναός, το 1974.
  Μεγάλος ναός όμως, προκαλεί δέος το μέγεθος κι οι αγιογραφίες μέσα του. Ο τρούλος του χαρακτηριστικός, ιδιαίτερος αλλά και αξιομνημόνευτος κι αξέχαστος. Δίνει την αίσθηση που προκαλεί άλλωστε κι η ίδια η πόλη με τα παλαιά κτίρια και την παράξενα όμορφη αρχιτεκτονική της. Ελληνική αλλά με τον δυτικό της τρόπο η Πάτρα. Κρατάει την ιστορικότητα της έτσι, και αλλιώτικη η ομορφιά της από τις άλλες πόλεις της πατρίδος μας. Χαρακτηριστικά τα μέρη της πόλης, όπως η πλατεία η κεντρική του Γεωργίου Α’, οι σκάλες του Αγίου Νικολάου, το Κάστρο, ο πεζόδρομος των Τριών Ναυάρχων κι άλλες τόσες τοποθεσίες στην «Πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση». Έτσι κι ο ναός, όμορφος με τον πατρινό του τρόπο δίνει αυτό που πρέπει να δώσει. Κι αν κανείς αγαπά περισσότερο την παλαιά, καλά κάνει γιατί η αγιότητα της κι η κατανυχτικότητα της, όπως γράφει ο Κόντογλου δεν συγκρίνεται με τίποτε. Ακόμη και σήμερα άλλωστε, 26 Αυγούστου, έχει μια ευωδία μόσχου, βασιλικού και ρόδου, δηλαδή τριαντάφυλλου. Ευωδία αγία, όπως γράφει ο Παπαδιαμάντης στον γάμο του Καραχμέτη: «ταν πγαν μετ τρία τη ν σκάψουν δι τν νακομιδν τν λειψάνων της, λεπτν θεσπέσιον ρωμα ς βασιλικο, μόσχου κα ρόδου μα, νλθεν ες τος μυκτρας το ερέως, το σκάπτοντος ργάτου, τς Λελούδας κα δύο λλων παρισταμένων γυναικν. Τ κόκκαλά της εχον εωδιάσει.»
  Κι η κάρα του Αγίου που βρίσκεται από το 1964 στην Πάτρα, όπου επιστράφηκε από τον Πάπα Παύλο στις 26 Σεπτέμβρη είναι πολύ όμορφο και τιμητικό γεγονός για την πόλη αλλά και για την Ελλάδα ολάκερη. Και βρίσκεται σήμερα εκ δεξιός του Ιερού όπου μπορεί να προσκυνήσει ο κάθε χριστιανός, ενώ στις 30 Νοέμβρη, την ημέρα της εορτής γίνεται λαϊκό προσκύνημα, όπου ρέουν χιλιάδες κόσμου κάθε χρόνο.
  Καλώς επέστρεψα λοιπόν, και καλώς σας βρήκα πάλι…

© copyright, ανδρέας λισσόβας


Σιμούν - Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Ψέλνει στη Σιμωνόπετρα κι ακούγεται στον Άδη
 μα οι τρομαγμένοι κάνουνε πως τάχα δεν ακούν.
 Κλέβει το χνούδι απ'τα παιδιά, τα μονοπάτια σβήνει,
 βαφτίζεται στην έρημο και γίνεται Σιμούν.

 Στέλνει καράβια στο γκρεμό,
 τον ίσκιο ξεθωριάζει,
 κάνει κι εμένα φρύγανο,
 μα εμένα δε με νοιάζει.

 Με το 'να χέρι στη χαρά και τ' άλλο στην ομίχλη,
 δεμένο με γλεντήσανε τα λαίμαργα πουλιά.
 Γυρεύω την πανσέληνο να πέσει στο πηγάδι,
 να κοιταχτώ, να θυμηθώ πως ήμουνα παλιά.

 Να θυμηθώ, να ξεχαστώ
 να γίνω ερυθρελάτη
 οι ρίζες μου στον ουρανό,
 τα φύλλα στο κρεβάτι.

 Να βρω κι εσάς αδέρφια μου, που 'χετε ξεθυμάνει,
 το φόβο και την ομορφιά να βάλουμε μαζί.
 Να πλύνουμε με το κρασί τα νυσταγμένα μάτια
 κι ύστερα να σαλπάρουμε στη θάλασσα πεζοί.

 Και τα παρτάλια οι σκέψεις μας,
 πειρατική σημαία.
 Όλα στραβά γινήκανε
 και όλα είν' ωραία.


LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...